Zerdüşt ile ilgili sözler

Şamiram, binlerce amelenin ekiplere bölünüp, her ekibin ba­şına seçkin ustalar getirilmesini emretti. Çok sıkı bir çalışma uygulattığından, birkaç yıl içinde, kapıları bakır kaplama, sağ­lam surtarla çevrili Şamiramagerd (Van) şehrinin inşası tamamlandı.

Şamiram, kendi adıyla anılan bu şehirde, renk renk, çeşit çeşit taşlarla bezeli, iyi ışık

alan, iki üç katlı pek çok malikane yaptırdı. Şehri, güzel ve geniş sokaktarla bölümlere ayırdı. Şehrin konum ve ihtiyacına uygun, şaşılacak derecede güzel hamamlar inşa ettirdi . Nehrin suyunun bir bölümünü şehre dağıttı, her türden ihtiyaca ve bağ bahçe sulamasına tahsis etti. Nehri de şehrin ve çevresinin sulanması için gölün sağ ve solundan ge­çirdi.

Şehrin, doğu, kuzey ve güneyini meyve ağaçlarıyla süslü mahallelerle donattı, şaraplık üzüm bağları oluşturdu. Surlarla çevrili bu şehir, görkemiyle dört bir yana nam saldı, çok sayıda insan yerleşti oraya.

Şamiram, şehrin bir ucunu surtarla ayırıp, giriş çıkışı çok zor krallık binaları yaptırdı. Sert kayaların demirle bile çizilemeyen

güneşe dönük yüzlerine şahane odalar, yatakhaneler ve hazine bölmeleri yapıldı. Uzun, derin çukurlar kazıldı. Bu çukurların
hangi amaçla yapıldığı bir sır. Kayaların üzerine çeşitli yazılar yontuldu. Yalnızca bunların görüntüsü bile herkesin hayranlığını uyandırmaya yetiyordu.

Şamiram, her yaz kuzeye, bu yazlık şehre geldiğinde, Asur

ülkesinin ve Ninova'nın yönetimini Medler'in atası Zerdüşt Kahin'e bırakıyordu.

Ahameniş Hükümdarlığı, siyasi kültürü ilahi otoriteye dayalı bir ideolojiyle birleştirmişti. Bu ideolojinin temelinde hükümdarın Tanrı'nın yeryüzündeki vekili olduğunu telkin eden Zerdüşt ve belki daha eski Mezotamya kavramları vardı. Hükümdarlığın özünü iyiyle kötünün evrensel mücadelesi fikri oluşturuyordu. Hükümdarın adaleti sayesinde iyi sonunda

kötüyü alt ederek haklı çıkıyordu.

İslamiyet öncesinde ve özellikle Zerdüşt inanışının yaygın olduğu çağlarda Iran halkı
“yaratıcı” tarafından özel yeteneklerle donatılan ve kötülüklerden sakınan üstün kişilerin, kutsal makamlarca görevlendirilerek
“metafizik evren”e veya daha yaygın ifadesiyle “ölüler diyarı”na gittiklerine, yüce makamlarında oturan tanrılar, melekler ve

diğer kutsallarla görüşüp dönüşte de dindaşları için birtakım kutsal mesajlar getirdiklerine inanmaktaydı.

Zerdüşt nice ülkeler, nice halklar gördü: Nice halklara göre iyi ile kötü nedir, anladı böylece. Zerdüşt iyi ile kötüden daha büyük bir güce rastla­madı yeryüzünde....
Bir halkın iyi saydığı pek çok şeyi, başka bir halk utanç ve düşüklük sayı­ yordu: Böyle gördüm ben. Burada kötü denen pek çok şeyin, erguvanî şeref­ lerle süslendiğini gördüm

başka yerde.
Komşu komşuyu anlamıyordu hiç: Komşusunun delilik ve kötülüğüne şa­şıyordu hep....
Gerçek şu ki, insanlar her türlü iyi ve kötülerini kendi kendilerine vermiş­lerdir. Gerçek şudur ki, onlar bunları almadılar, bunları bulmadılar, bunlar gökten bir ses gibi inmedi onlara. ...
Bin amaç vardı şimdiye dek, bin ulus vardı daondan. Ancak bin

boyuna vurdurulacak boyunduruk yok daha, bir amaç eksik. İnsanlığın amacı yok daha.

Göbekli Tepe'deki daire planlı dikilitaş yapıları, Zerdüşt inanırlarının ölü gömme adetleri için ideal dakhmahlar sunmaktadır. Burada, Göbekli Tepe'de ele geçen kemik buluntular arasında leş yiyen karga türü kuşların oranının %50 olduğunu söylemek gerekmektedir. Bulunan akbaba kemikklerinin sa­yısı da hiç az değildir. Belki bu hayvanlar, uzaklara bakabilecekleri

böylesi yerleri çok seviyorlardı, ama belki de burada aynı zamanda "yiyecek" bir şeyler de buluyorlardı.