şartı ile ilgili sözler

"Nietzsche'nin 'aktif unutma' tezi üzerinde çalışıyordum. Ona göre hayvanlarla insanlar arasında temel bir tarihsellik farkı vardı. Hayvanların tarihselliği yoktu; dün ve bugün arasında bir fark hissetmezlerdi. Bu tarihsel bilinç insana özgüydü ve hayvanları kıskanmamız için bir sebepti. İnsanın geçmişini araştırması acı veren bir deneyimdi. Mutlu olabilmenin tek

şartı 'unutmayı' başarabilmekti..."

Dünya tarihi özgürlük bilincinin gelişmesinde başka bir şey değildir. Kişi ruhsal varlığına özgürlüğünü tam anlamıyla uygulayarak erişir. İnsanın tarih içindeki kaderi, iyinin ne olduğunu bilmesi ve iyiyi ya da kötüyü isteme yeteneğine sahip olmasındandır. Aşağı seviyede özgürlük yalnızca kapristen ibaretse bütünlügünü ve olumlu gerçekliğini, kuralda,

ahlakta ve yönetimde bulacaktır. Yalnızca kurala uyan özgürdür diyordu. Özgürlüğün gerçekleşme şartı toplum ve devletteydi. Hegel, tarih içinde kişiye fazla önem vermiyordu: "Dünya tarihinde bizim ilgilenecegimiz kişiler, toplumlar ve devletlerdir."

Amel, nefiste hikmet ve cesaret gibi faziletlerin yerleştirilmesi ve ahmaklık, korkaklık ve acelecilik gibi reziletlerin ortadan kaldırılması İle ahlâk kurallarına uygun bir şekilde eğitilmesine bağlıdır. İnsanlar arasındaki genel eğilim öfke, açlık ve cinsellik gibi dürtülerden kaynaklanan arzuların isteklerini yerine getirmek olduğu için ahlâk eğitimi gereklidir,

Gazâli bu arzular için de kullanım alanları olduğunu yazar, İnsan ruhunun şeylerin hakikatinin bilgisini elde etmesi İçin bu dünyada var olması zorunludur ve o bu dünyada var olmak için bir bedene ihtiyaç duyar, Beden ise kendisini savunmak için öfkeye, kendi varlığını devam ettirmek için iştaha ve türün devamını sağlamak için cinselliğe ihtiyaç duyar.

Gazâli bedeni beslemeyi kişinin savaşa gitmek için at beslemesine benzetir.“ Fakat ne yazık ki insanların çoğu için bedensel arzuların doyurulması amaca götüren bir yol olmaktan ziyade kendi başına bir amaç haline gelir. Bu durum kişinin dünya işlerine çokça dalmasına ve ahiret mutluluğunu elde etme hedefinde gevşek davranmasına sebep olur. Dolayısıyla arzuların

evcilleştirilerek kontrol altına alınması -amel ilim elde etmeye yoğunlaşmanın ön şartı haline gelir.

Arzular evcilleştirilerek kontrol altına alındığında, akıl bilgi peşinde koşmak için özgür hale gelir ki, bu bilgi öyle sıradan bir bilgi değildir, En nihayetinde elde edilmek istenen bilgi Allah bilgisidir.