sonunun ile ilgili sözler

Bu saat yüzyılın sonunun mükemmel bir sembolüdür, çünkü zamanı geri saymaktadır.

(…)

Zira geri sayım sadece yeni milenyumumuzla bir bombaymış gibi yüzleşmemizi değil, ayrıca zamanı, bir birikmeden ziyade eksilme ve tükenme olarak kurgulamamızı temsil eder.

Baudrillard’a göre, tarih ve zaman, geçmişteki başlangıç noktasından

başlayıp ileriye doğru büyüyen değil, sıfıra doğru azalan şeylerdir artık...

Nietzsche’ye göre, nihilizm nedir ve hangi koşullarda ortaya çıkar? En genel anlamda, Nietzsche nihilizmi, insanın bir şey istememektense hiçliği istemesi hâli olarak tanımlar. Nietzsche bu durumu Yahudi-Hristiyan-Avrupa kültürü özelinde ele almış olsa da nihilizme varılmasının kaynağında çileci ideali görmekte ve bununsa her kültürde ortaya çıkabilecek bir bakış

açısı olduğunu düşünmektedir. Bu anlamda, Nietzsche nihilizmin kaynağını Hristiyanlığa (ya da genel olarak herhangi bir dine) olan inancın modern bilimin etkisiyle sona ermesinin eseri olarak görmez. Tam tersine Hristiyanlığın (ve genel olarak çileci idealin) yaşamı yorumlayış biçiminde gizliden gizliye işlediğini düşünür. Nihilizm çileci idealin insanlığı

getireceği nihai durumdur.10 Bazı yorumcular Nietzsche’nin ”Tanrı öldü” ifadesini nihilizimin kaynağı olarak görürler. Oysa Nietzsche devamında “onu biz öldürdük” diye eklemektedir. Bununla Nietzsche ne demek istemiş olabilir? Hristiyanlık inancına özgü Tanrı, Kutsal Ruh ve İsa üçlemesinin birliğini varsayacak olursak İsa aynı zamanda insan bedeninde kendini

gösteren Tanrı konumundadır. İsa’nın çarmıha gerilmesi demek Tanrı'nın kendini feda etmesi anlamına gelmektedir. Bu ise tam da Nietzsche’nin söylediği gibi, insanların Tanrı’yı çarmıha gererek öldürmüş olması demektir. Nietzsche 'Tanrı öldü' söylemi ile Hristiyanlığın sonunun geldiğini bildirmekten ziyade Hristiyanlık öğretisinin içinde saklı olan bir

bakış açısına işaret etmekedir.