bireysel ile ilgili sözler

Sekizinci yüzyıldaki Şam ve on altıncı yüzyıldaki Londra gibi zaman ve mekânda çeşitlilik gösteren kentlerde de aktörler, hikaye anlatıcıları, çalgıcılar ve sokak şarkıcıları hep vardı. Zamana ve mekâna bakmaksızın nerede bir kalabalık bulurlarsa orada performanslarını sergilerlerdi. Sık sık geçit törenleri ve ayinler yapılırdı. Modern şehirde olduğundan çok

daha sık olurdu bu ve mekânsal olarak kısıtlanma veya sınırlanma olasılığı da çok daha azdı. Bu şehirlere dair tarihi açıklamaları okuyunca insan şu izlenime kapılabilir: New Orleans'taki Mardi Gras gibi etkinlikler, dini bahanelerle de olsa, intizamla düzenlenirdi.

Elitlerin egemenliğinin mutlak egemenlikten daha az olduğu yerlerde şehrin sokakları, çarşı ve

pazar yerleri ayrıca politik toplantılar ve müzakere mekânlarıydı.

M.Ö. beşinci yüzyıl Atina'sı bu eğilimin belki de en ünlü örneklerindendir fakat bu kesinlikle tek örneği demek değildir (Bowra, 1952: 12-13; G.and C. Charles-Picard, 1961:44).

Aynı zamanda, dinin bireysel dışavurumu da şehrin tapınaklarıyla, kiliseleriyle ya da diğer kutsal

alanlarıyla sınırlandırlmamıştı. Örneğin on ikinci yüzyılda Venedik'te “küçük tapınaklar pek çok köşeye konumlandırılmıştı. İçlerinde bir azizi onurlandırmak için yanan (ve tesadüfen) aynı zamanda gelen gidenleri aydınlatan bir lamba vardı” (Comhaire ve Cahnman, 1962:62).

Anlık olarak alınan haberler, bilgiler yine anlık olarak değişen akış içinde kaybolup gitmektedir. Bu açıdan iktidardan bağımsız gibi görünmesi yanılsaması yaratılan medya, iktidarın toplumun olmayan düşünceleri toplumun kendi düşüncesi olarak kabul ettirilmesi bakımından önemli bir işleve sahip. Medya çoğu kez toplumsal zihniyeti, iktidarın ideolojisine göre

biçimlendirmekte, böylece iktidarlar toplumları kontrol altında tutabilmektedirler. Dolayısıyla bize ait olduğunu düşündüğümüz bireysel belleğimiz esasında yaşadığımız toplulukla kolektif bir biçimde hatırlayıp unutmaya imkân verir. Dış müdahaleye açık olan, hatta aslında dış müdahaleyle oluşan belleğimiz, kimlerle ve nasıl yetiştiğimizle, çevreyle

girdiğimiz etkileşimimizle yakından ilgili olduğundan farklı hatırlıyoruz. Bu noktada bireyin tamamen etkisiz kaldığı bir belleksel süreçten elbette söz ediyor değilim. Zira böyle bir iddiada bulunduğum takdirde, kolektif bir güç olarak belleğin bir direniş aracı olma potansiyelini reddetmiş olurum.

Ah! Ah! Yüce liderimiz hayatta olacaktı ki!
Keşke bir on yıl daha yaşayaydı ne olurdu ki ?
Çok genç gitti azizim! Öksüz bıraktı vatanı!
Şeklinde serzenişlerle, dövünmelerle geçer halkın günleri...
O gittikten sonra bozulan düzen ona olan sevgiyi de, özlemi de arttırır.
Zaten yücü olan o insan daha da yücelir...
Evet, iyi liderler, kötü

sistemleri de iyi yürütürler.
Ama her gün iyi liderler bahşetmez Tanrı halkları!
Bahşettiği akıl nimeti ile iyi bir sistem kursunlar ister.
Ortalama bir lider de işi götürsün, hele hele kötü bir lider gelirse onu da sistem düzeltsin ister.
Tanrı adeta insanı bireysel aklına bir dizi iradesine saygı gösterir.
Her dakika çıkarmaz ortaya külli irade

asasını...