“Tərbiyənin sirlərini bilib onlardan istifadə etməklə xoşbəxt övladlar tərbiyə etməyin öhdəsindən analar gələ bilər. Tərbiyə məsələsinə diqqətsizlik göstərib səhlənkarlıq etməklə, yaxud tərbiyənin meyar və qaydalarını bilməmək üzündən cəmiyyətin məhv olmasına və fəsada düçar olmasına səbəb olan da onlardır.”
Heç kədərlənmə, əziz dostum, sənə minnətdaram, mən qorxaq kimi bir
otaqda özümü öldürəcəkdim, amma sənin üzündən qəhrəman kimi edam
olunacağam! Ölkəmizin azadlığı uğrunda! Əminəm ki, Səmədin ölümü kimi mənim də ölümüm, xalqımızı həmrəy edəcək!Düşünmə ki, bu məktubu sənə qorxa-qorxa yazıram! Yox, əzizim! Mən ölümə gedəndə
eynilə Səməd kimi hamıya gülümsəyəcəyəm! İndi həmin gün Səmədin niyə gülümsədiyini yaxşı dərk edirəm:o, azadlıq uğrunda edam olunurdu,bundan böyük xoşbəxtlik nə ola bilər?!
179) Qisasda sizin üçün həyat (əmin-amanlıq) vardır, ey ağıl sahibləri! Bəlkə Allahdan qorxasınız.
195) Malınızdan Allah yolunda xərcləyin və öz əllərinizlə özünüzü təhlükəyə atmayın. Yaxşılıq edin! Həqiqətən, Allah yaxşılıq edənləri sevir.
204) İnsanların eləsi də var ki, onun bu dünya həyatında danışdığı sözlər səni heyran
edər. O, qəlbində olana Allahı şahid göstərər. Əslində o, ən qatı mübahisəçidir.
213) İnsanlar tək bir ümmət idi. Allah onlara müjdə verən və qorxudan peyğəmbərlər göndərdi, onlarla birlikdə haqq olan kitab nazil etdi ki, insanlar arasında onların ixtilafa düşdükləri şeylərə dair hökm versin. Halbuki kitab verilmiş şəxslər özlərinə açıq-aydın
dəlillər gəldikdən sonra aralarındakı paxıllıq üzündən ixtilafa düşdülər. Allah isə Öz icazəsi ilə iman gətirənləri ixtilafda olduqları məsələlərdə haqqa yönəltdi. Allah istədiyini düz yola yönəldər.
“Bəlkə də elə həmin ərizəni yazdığı günə qədər gördüyü işlər üçün tərifləyəcəkdilər, görə bilmədiyi işlər üçün günahlandırmayacaqdılar onu. Bəlkə də başqaları günahlandırmayacaqdı, ancaq o başqalarının təqsiri üzündən də olsa görə bilmədiyi işlərə görə özünü həmişə günahlandıracaqdı.”
Orta əsrlərdə insan kosmosun üzvi tərkib hissəsi hesab olunmurdu.İnsan kosmik həyatdan,təbiətdən ayrı götürülür,ondan yüksəkdə qoyulurdu.Lakin o,özünün günahkar olması üzündən nəinki təbiətin,özünün ağası ola bilmir və ilahinin mərhəmətindən asılı vəziyyətə düşür.İnsanın bu cür ikili vəziyyəti orta əsrlər antropologiyasının ən mühüm
cəhətidir.
Spinozaya görə dünyadakı bütün proseslər mütləq zərurət üzündən baş verir və insanın iradəsi burada heç nəyi dəyişdirə bilməz.O iradə kimi qabiliyyətin mövcudluğunu qəbul etmirdi.Ona görə insan ruhu təfəkkürün modusu idi,buna görə də zəka ilə iradə eyni şeydir.İnsan dünyadakı prosesləri dərk etməklə öz həyatını və arzularını ona
uyğunlaşdıra bilər.