siperleri ile ilgili sözler

Atatürk süngü hücumu ile Conkbayırı’nı te­mizledikten ve Anafartalar cephesinde de düşmanın ilerlemesini durdur­duktan sonra bütün cepheyi sık sık gezer, teftiş ederdi. Abdurahman Bayırındaki Karargâhıma böyle bir teftiş ziyaretlerinden birinde, ileri si­perlerin zayıf kuvvetle tutulmuş olduğuna dikkat nazarını çekti. Savaş olmayan zamanlarda düşman topçu

ateşinin tesirinden askeri korumak için cenup cephesinde alayıma böyle yaptırdığımı ve faydasını gördüğü­mü söyledim. Bana şu cevabı verdi: "O alayı siz yetiştirdiğiniz için gü­venebilirdiniz. Buraya hergün başka, başka kıtalardan gelen ve çoğu ik­mal efradından mürekkep olan taburlara kendi alayınız gibi güvenebilir misiniz?" Bu mantıkî cevabı en kesin

emir telâkki ettim ve ileri siperleri kuvvetli tutturmaya başladım. Atatürk teferruata da işte böyle kendine hâs görüş ve buluş ile müdahale ederdi.

Grigoriadis, Mustafa Kemal Paşa'nın asla pasif savunma halini almadığına dikkat çekmektedir. Çanakaris ise Mustafa Kemal Paşa'nın terli, uykusuz, toza bulanmış şekilde ilk hattan cereyan eden muharebelerin çoğunu takdire şayan bir şekilde idare ettiğine işaret etmektedir. Emrindekilerin bir an için bile nefes almalarına izin vermemiştir. Askerlerine olduğu gibi, kendisine

karşı da serttir. Yememekte, uyumamakta ve sakinleşememektedir. Yıllardan beri aşırı yorgundur ve böbrek sancıları çekmektedir. Şimdiyse omuzlarının üzerinde Türkiye'yi taşıdığını ve çökmemesi gerektiğini bilmektedir. Mücade­leyi izlemekte, birbiri ardı sıra emirler vermekte, yönlendirmekte ve düzen­lemeler yapmaktadır (...)

Stratigos'a göreyse,

harekatın başarılı olması için Yunan askeri her türlü insani gayreti göstermiştir. Hedeflenen amaca ulaşabilmek için Yunan Ordu­su emsalsiz bir yiğitlik ortaya koymuş ve sahip olduğu maddi ve manevi gücü en uç noktasına kadar kullanmıştır. Ancak Türk Başkomutan Mustafa Kemal Paşa ve tüm Türk topraklarından gelerek O'nun etrafında kenetlenmiş olan subaylar, son

siperleri savunarak Türkiye'yi kurtarmayı amaçlamışlar ve bunu başarmışlardır.

Kesin olan bir şey varsa o da Mark' ın sıradan bir çocukluk dönemi geçirmediğiydi. Öteki İngiliz oğlan çocukları kalelere, zırhlara ve şövalyelere hayran kalabilirlerdi, fakat genç varis hayranlığın ötesinde, Sledmere'deki geniş çimenlikte, on ayak uzunluğundaki kare burçları, hilalleri, siperleri ve toplarıyla, Fransız askeri mühendis Sebastien Vauban tasarımına

dayanan bir model kale inşa ettirmiştL Mark' ın mahalledeki gençlerle gerçekleştirdiği, on yedinci yüzyıl kuşatmasının vurucu tekran olan Cumhuriyetçilerio veya şövalyelerin rol aldığı kostürnlü savaşlar, çimenlik alanı adeta çiğneyip geçiyordu. Diğer gençler geçmişi hayal edebilirlerdi; fakat Mark, hayalin ötesinde Tudor dönemine kadar uzanan aile el yazmalarını

inceleyebilecek imkana sahipti. Öteki gençler, Victoria dönemine özgü örtülü cinsellik dünyası hakkında meraklanabilirlerdi. Ama Mark, Sledmere'deki derleme kütüphanede, Richard Surton'un notlarını ve yine Surton'un Arabian Nights (Binbir Gece Masalları) çevirisinin sonuna iliştirdiği herkesin "Şark" olarak tanımladığı erotik tasvirleri içeren "Nihai Makale"yi okuyabilirdi