Mehmed Selahaddin Bey
Mehmed Selahaddin Bey

İşte buna binaen Almanya Hükümeti ile umumî harbe katılmak gibi delice bir hareketten geri durmadılar. Hatta İslam alemini ayaklandırmak, velinimetlerinin arzularına daha fazla yardım edebilmek için "Cihad-ı Mukaddes" adıyla dini bir harp ilanından dahi dahi çekinmediler. Ancak cihad ilan eden İttihat ve Terakki reislerinin ne oldukları İslam alemi tarafından bilindiği için,

ilan edilen cihadın şer'i ve dini olmadığı anlaşılarak, birçok yerlerde nazarı itibara bile alınmadı. Cihad ilan eden İttihat ve Terakki hükümeti erkanı, din ve imandan çoktan uzaklaşmışlar hatta Şeyhülislamları Musa Kazım Efendi ve Hayri Efendi de onlara uymuşlardı.

Ebu'l Velid el-Ensari
Ebu'l Velid el-Ensari

Şüphesiz ki cihâdla alakalı konularda fetva verme cüretinde bulunmak başka konularda verilen fetvalardan daha tehlikelidir. Şayet cihadın ilmi ve şer'î ölçüler dahilinde yönetilmez ise bu yol kesip, korku salmak kabilinden bir işe dönüşür.

Muhammet Altaytaş
Muhammet Altaytaş

Cihad Kur'an'da genel olarak “Allah'ın rızasına uygun bir şe-kilde yaşama çabası” anlamına gelir. Bu bağlamda yapılan savaş
da cihadın bir çeşididir. İslâm'da bu anlamda cihadın ancak müslümanların can ve mal güvenliğini sağlamak, hak ve hürriyetlerini korumak, zulüm ve fesâdı (fitne), müslümanlara karşı yapılan saldirları ve hiyanetleri önlemek,

mazlumlara yardım gibi amaçlarla yapılacağı hükme bağlanmıştır. Zülmedenlerden başkasına düşmanlık yoktur. Savaştan vazgeçip barışa yanaşanların taleplerine uyulur. Savaşta saldıranlara karşı aynı ölçüde karşılık verilir, aşırı gitmek yasaktır.

Bekir Topaloğlu İslâm'da anlamını bulan, bütün cepheleriyle
ilahi mesajı insanlığa duyurma

amacını güden, bu sebeple de her
devirde canlı tutulması zorunlu olan cihad faaliyetinin günümüz
şarlarındaki yöntemlerini ekonomi, kültür ve son olarak savaş olmak üzere üç noktada toplar.”

Bazı araştırmacıların Kur'an'ın savaş ortamında nazil olan ve
müslümanları cihada teşvik eden ayetlerini onun bütünlüğünden
koparıp, cihadın

meşruluğunu küfür sebebine bağlayan bazı ulemaya ait görüş ve sözleri de ele alarak genellemede bulunmaları ve bunları maksatlarını aşacak şekilde yorumlarken gayri müslim ülkelerin tarih boyunca müslümanlara karşı sergilediği saldırgan tavır konusunda sessizliği tercih etmeleri hatta onların ağzıyla İslâm'ı eleştirmeleri ibret vericidir. Halbuki Kur'an'ın

müslümanlara karşı düşmanlık beslemeyen gayri müslimlerle iyi ilişkiler kurma, yönündeki tavsiyeleri açıktır.

"Geçmiş vahyin mensupları ile zulüm ve haksızlıktan
uzak durdukları sürece en güzel şekilde tartışın ve deyin ki:
“Bize indirilene inandığımız gibi size indirilmiş olana da
inanıyoruz: çünkü bizim ilahımız ile sizin

ilahınız tek ve
aynıdır ve biz (hepimiz) O'na teslim olmuşuzdur."

“İnanc(ınız)dan dolayı size karşı savaşmayan ve sizi,
yurtlarınızdan sürmeyen (inkarcı)lara gelince, Allah onlara nezaketle ve adaletle davranmanızı yasaklamaz: Çünkü
Allah adil davrananları sever. Allah, yalnızca, inanc(ınız)dan dolayı size karşı savaşan ve sizi

anayurdunuzdan süren veya (başkalarının) sizi sürmesine yardım edenlere
dostlukla yaklaşmanızı yasaklar..."

İslâm tarihi boyunca gayri müslimlerin İslâm ülkelerinde güven içinde yaşamış olmalarına karşılık hıristiyan alemi asırlar boyunca papalığın da etkisiyle İslâm dünyasıyla düşmanca ilişkiler
içinde bulunmuştur. Bütün hıristiyan

Batı dünyasının katıldığı HaçIı seferleri ve bunun İslâm dünyasında açtığı yıkımlar yanında Sicilya ve Endülüs'te insanlığın en ihtişamlı medeniyetlerinden birini kurmuş olan bir devleti ve milleti kökünden yok edecek kadar müslüman kıyımını doğuran bu düşmanlığın günümüz şartları, metodları ve vasıtalarıyla sürdürüldüğü yönünde hemen

bütün müslüman milletlerde genel bir kaygı vardır. Bosna-Hersek'te de görüldüğü gibi dünyanın bir çok yerinde müslümanların mal, can, namus, tarihi eserler ve kurumlar gibi bütün değerlerine karşı sürdürülen tecavüzler, tarihte olduğu gibi müslüman milletlerin onlarla ilgili kaygı ve kuşkularını haklı gösterecek niteliktedir. Ayrıca son birkaç asırdan beri

Batı'nın İslâm dünyasına yönelik sömürgeci politikaları ve bunun doğurduğu sonuçlar, tarih boyunca İslâm dünyasında yaşayan gayri müslimlere can ve mal güvenliği sağlamanın
da ötesinde milli kimliklerini koruma konusunda tanınan imkân ve hoşgörü ile karşılaştırıldığında, iki din ve medeniyetten (İslâm-Hristiyanlık) hangisinin diğer din mensuplarına

karşı daha saygılı ve müsamahalı davrandığını açık biçimde görmek mümkündür.

Anlaşılacağı üzere daha çok siyasi-ideolojik nitelikli olup toplumumuzun tarihi kültürel mirası ile psikolojik savaş malzeme
olarak kullanılan, yazarların da seslendirdiği bu ve benzeri iddiaları, onların İslâm'la ilgili genel tavır ve görüşlerinin uzantısı olmaktan

öte bir anlam ifade etmemektedir.

Cem Zorlu
Cem Zorlu

Haricilerin bazı siyasi ve dini görüşlerini genel olarak şöyle özetleyebiliriz:
a) Hariciler karşı çıkarak hedefleri haline getirdikleri Osman, Ali, Talha, Zübeyr, Ayşe, Muaviye ve taraftarlarını tekfir ederler.
b) Ancak şartların uygunluğu halinde zalim imama isyanı caiz gören İbadiye fırkası dışında genellikle Hariciler zalim yöneticiye isyanı vacip

görürler. Onlar, Müslümanların maslahatına uygun hareket etmezse imamın azlinin veya katlinin vacip olduğu görüşündedirler.
c) İmametin sadece Kureyş'e ait bir hak olmadığını, imamın diğer kabilelerden hatta Arap olmayanlardan dahi olabileceği görüşündedirler. İmamete ait bu görüşlerinden dolayı Van Vloten onları "cumhuriyetçiler" olarak nitelendirir. Bazı

araştırmacılar da Haricileri İslam'ın demokrat fırkası olarak değerlendirir.
d) Emri bil maruf ve nehyi anil münker'in vacip olduğunu ve cihadın imanın esaslarından biri olduğunu kabul ederler.
e) Büyük günah işleyenin kafir olduğu ve ebediyen cehennemde kalacağı inancını taşırlar.

George Antonius
George Antonius

Şimdiye kadar en ciddi tehlike, Mısır'a yönelik tehditti. Hindistan, Fas veya Kafkasya gibi Müslüman dünyasının ücra bölgelerinde etkili olabilecek bir cihad çağrısının Büyük Britanya, Fransa veya Rusya için zorluklara neden olması bekleniyordu. Bu en kötü tahminle, yerel ayaklanmaların boyutlarını aşmazdı. Afganistan'ın dâhil olması, Hindistan'ın kuzeybatı

sınırında yerel bir savaş anlamına gelirdi. Öte yandan, Mısır'da, Süveyş Kanalı'nın boğazının sıkılması İngiltere'yi sadece utandırmakla kalmayıp, hayati bir noktada onu sakat bırakacağından, tehdit çok daha zorlu sonuçlar doğurabilirdi. Böylece cihadın etki edeceği Müslüman dünyası iki ayrı bölgeye ayrılmaktaydı: Farklı ülkelerde yaşayan Arap olmayan

milletler ile Arap olup, coğrafî merkezi Mısır olan bir iş çember. Süveyş Kanalı'na kara saldırıları yalnızca Araplarin yaşadığı topraklarda yapılabilirdi, bu tehdidi önlemenin yolu da Arapları Itilaf saflarına çekmekti. Kitchener, Şerif'e mesaj gönderdiğinde aklındaki şey buydu ve Türkiye'nin savaşa girmesiyle beraber Arap sorunu, otomatik olarak Avrupa'nın siyasî

yörüngesine çekildi.

George Antonius
George Antonius

Hilafet merkezi olan Türkiye'nin onu yok etmeyi amaçlayan Hristiyan güçlerle savaşta olduğunu, Kutsal Mekanlar'ın tehlike altında bulunduğunu ve tüm gerçek inananların iman sancağı etrafında toplanmasının zorunlu olduğunu ilan edebilirdi. Bu çağrıya ne ölçüde uyulacağını önceden söylemek kolay değildi. Modern zamanlarda, cihadın dünya çapında ilan edildiği bir

örnek yoktu; üstelik Türkiye'nin Hristiyan güçlerle ittifak içinde olması, bu çağrısının gücünü yalnızca zayıflatırdı. Öte yandan Abdülhamid'in teşvik etmekte olduğu Panislamist dayanışma duyguları, ne tam olarak ölçülebilecek ne de güvenli bir şekilde göz ardı edilebilecek bir faktördü.


Her halükârda, Sudan'daki Mehdi İsyanı ve Tunus, Fas

ve Trablus'taki Müslüman nüfusun Avrupa nüfuzuna karşı direnişi, çok kısa bir süre önce, silaha sarılma çağrısında dinî duyguların kullanılmasının hâlâ eski kışkırtıcı gücünün bir kısmını koruduğunu göstermişti. Kısmen başarılı bir cihad bile İtilaf Devletleri için ciddi bir tehdit oluşturabilirdi. Ne Hindistan'da yetmiş milyon, Mısır ve Sudan'da on

altı milyon Müslüman tebaası olan İngiltere; ne Afrika'da yirmi milyon Müslümanı yöneten Fransa; ne de sınırları içinde bu miktarda Müslüman nüfusa sahip Rusya cihad çağrısını göz ardı edebilirdi.

Zelimhan Yandarbiyev
Zelimhan Yandarbiyev

Müslümanlar cihadın sadece silahlı savaşla olabileceğini sanıyorlar halbuki öyle değil. Allah yolunda yaptığın iş, gayret, ilimde cihad etmektir.

Ali B. Muhammed
Ali B. Muhammed

"Dünya ve Şeytan, senin dışında olan iki düşmandır. Nefis ise senin içinde olan bir düşman. Cihadın kurallarından biri de şudur;
" En yakınınızda olanla savaşın. "

Pal Fodor
Pal Fodor

Osmanlı İmparatorluğu’nun fetih üzerine fetih seferlerine çıkmasının sebebi neydi? Bu soruya verilen yanıtlar genellikle üç etkeni vurgular: Cihadın ( Osmanlı terminolojisinde daha ziyade gazâ) teşvik edici rolü, devletin militarist doğası ve savaş ganimetlerinin önemi.

Salah Abdulfettah El- Halidi
Salah Abdulfettah El- Halidi

Ne zaman sahabe ve onlardan sonra gelenler Allah yolunda sadakat ile cihad ettiler, Allah cc da onlara hayır yollarını açtı ve rızasını bahşetti. Ve ne zaman da bu asrın ümmeti cihaddan geri durdular işte o zaman düşmanları onlara karşı hırslanmaya başladılar ve bu ümmetin, çıkış yolu bulamayacak kadar problemleri ve musibetleri arttı. Çünkü sadakat ve içtenlikle

yapılan cihadın dışında kurtuluş yolu yoktur.