İmam maturidi eserinin isminden anlaşılacağı üzere açıklamalara "tefsir" değil "te'vil" demiştir. Kuran'a doğrudan murad-ı ilâhi şudur demenin ancak Hz Peygamber ve sahabeye mahsus olduğunu düşünen İmam Maturidi'ye göre ayetleri açıklarken ihtimal ve yorum(te'vil) mahiyetinde ancak görüş beyan edilebilirler.
Mutezile'ye göre ilâhi sıfatlar Allah'ın zatıyla aynı olmak zorundadır..
O ilim ile alimdir ve ilim O dur.
O kudret ile kadirdir ve kudret O dur.
O hayat ile hay'dır ve hayat O dur..
Mutezile: "Herkesin iki eceli vardır, eğer bir kimse öldürülürse eceli başka türlü, tabi bir ölümle ölürse başka türlü olur.
Mutezile Allah'ın ilminin her şeyi kuşattığına inanmakla birlikte ikinci bir ecelden söz etmesi tutarsızlıktır..
Bu hadis İmam Maturidi'ye göre daha önceden belirlenmiş ecelin uzatılması ya da geciktirilmesi anlamına gelmemektedir. Yüce Allah ezeli ilmi ile o kişinin akraba ziyaretinde bulunacağını bildiği için uzun ömür takdir etmiştir..(?)
#43183369
"Rabbin dileseydi bunu yapamazlardı." -En'am 6/112
buyurmakta, onlar ise yaptıklarının dışındaki bir fiili yapmalarını diledi, demektedirler. Yüce Allah "Böylece biz, her peygambere düşman yarattık" -En'am 6/112 buyurmakta, onlar ise Allah peygambere düşman yaratmamıştır, demekte...
İmam Maturidi'ye göre yüce Allah'ın bakara suresinin 255. ayetinde "İnsanlar O'nun ilminden sadece kendisinin dilediklerini karaya bilirler" mealindeki beyanı ile Hud süresi 14. ayetinde "Bilin ki Kuran ancak Allah'ın ilminin bir eseri olarak inmiştir" beyanı, Mutezile'nin "Allah alimdir ancak ilmi yoktur" ayetin zahiri ile çelişmektedir..
"Bu mezar mesaisini ilme veren, bütün gücünü ilim öğretmek için harcayan, dine dair kaleme aldığı eserleri takdirle yad edilen ve ömrünün meyveleri toplanan kişinin kabridir."
Eşari'ye göre, bir şeyin iyi mi kötü mü olduğunu akıl ile değil nakil (vahiy) ile mümkün olabilirken, İmam Maturidi'ye göre akil yeterlidir..
Eşari: "İyi" Allah emrettiği için iyidir.
Maturidi: "İyi" olduğu için Allah emreder
Mutezile insanın sahip olduğu kudretin Allah tarafından kendisine verildiğini kabul etmektedir. Ancak Mutezile'ye göre Allah'ın vermiş olduğu bu kudretle kulun çirkin fiilleri işlemesi, Allah'ın çirkini yarattığı ve kulun fiillerinde sorumlu olduğu anlamına da gelmemektedir.
