Ahmet Murat Seyrek sözleri

Bilinçlilik halinin bir oranda bozulması ile karakterize, akut bir ruhsal bozukluktur. Genellikle halüsinasyon ve yanılsama, uygunsuz, mantıksız davranışlarla birlikte seyreder. Bir anlamda bilinç bulanıklığı söz konusudur. Genellikle kalıcı bir hastalık değildir. Tek bir hastalık olmaktan ziyade, değişik bir çok sebebin ortaya çıkardığı bir bozukluktur. Deliryumda

yönelim bozulur. Yani kişi, içinde bulunduğu zamanı, yeri, kişileri karıştırır. Babasını tanımayabilir veya tanımadığı birisini babasını sanabilir. Hastanedeyken kendini evde zannedebilir. Halüsinasyonların muhtevası genellikle korkutucudur. Yanılsamalar sıktır. Duvarda asılı duran bir hayvan resmini canlanmış, kendine saldıran bir yaratık olarak görebilir.

Yardıma ihtiyaç duyulan bir durumda, çevrede olaya tanıklık eden kişi sayısı ne kadar fazla ise, müdahale eden kişi sayısının o oranda düştüğünü belirten psikolojik terim. Olası bir yardım ihtiyacı durumunda, etrafta cok sayıda tanık varsa, her bir tanık orada bulunan diğerlerinin müdahele edecegini düşünerek duruma kayıtsız kalıyor ve bu durum hiç kimsenin

müdahale etmemesi gibi sonuçlara yol açabiliyor.

Yaya ve sürücülerin trafikteki davranışlarının altında yatan psikolojik süreçleri inceler. Başlıca amacı trafik kazalarını ve bu kazaların sonucu olan ölümleri azaltabilmektir. Sürücülerin araç sürme eylemi sırasındaki algı, dikkat ve biliş süreçleri, sürücü kişiliği, risk alma davranışı, sürücülerin tutumları ve duyguları trafik psikolojinin çalışma

alanlarındandır. Trafik psikolojisi, trafik tanımı altında belirtilmiş yerlerdeki en başta sürücülerin, yayaların ve yolcuların üzerinde etkide bulunan içsel ve dışsal psikolojik ve fiziksel faktörlerin çaprazlama etkisi altında kalan bireyin ön düşünme süreçleriyle birlikte ortaya çıkaracağı ve ya çıkarabileceği potansiyel davranışların o an için birey

tarafından yansıtılmamış (ama her an yansıtılabilecek) halidir.

Kişiler arası ilişkierin özel bir durumu olan çatışma, çok farklı nedenlerden kaynaklanabilecek bir gerilim durumudur. Bu durum, anlaşmazlık, uzlaşmazlık, bağdaşmazlık, uyumsuzluk, tartışma, kavga gibi durumlarla ilişkilendirilebilir. Kişilerin veya grupların birbirinden beklentilerinin uyuşmazlığı, amaç ve hedeflerdeki farklılıklar, davranış ve tutum

farklılıkları, iletişim bozuklukları ve benzeri nedenler çatışmaya neden olabilir.

Bedende bir bozukluk olmadığı halde devamlı hastalık endişeleri ve çeşitli bedeni şikayetlerle kendini gösteren rahatsızlıktır. Bu kişiler hastalık hastası olarak bilinirler. Hipokondriasiste temelde yatan bozukluk, anksiyete ve kaygıdır. Bunların kaynağı kişinin ilişkilerine, hayat şartlarına bağlıdır. Ancak bu sıkıntılar bedene aktarılmış ve bedenî hastalık

uğraşlarına dönüştürülmüştür. Genç yaşlarda başlamakla birlikte 40-60 arasında sık görülür. Kadında ve erkekte aynı orandadır.

Meçhul dost terimi, kentsel yaşamın kalitesi konusundaki tartışmalarda insanların kent ortamında zannedilenin aksine büyük bir psikolojik yalnızlık çekmediklerini ifade etmek üzere Milgram tarafından ortaa atılmıştır.

Meçhul dost, kent ortamında oldukça sık görülen ve tanınan, fakat kendisiyle yakın ilişkimiz bulunmayan biridir. (sokaktaki ayakkabı

boyacısı, çiçekçi vs). Meçhul dostlar sayesinde, büyük kentlerdeki hayat belki de sanıldığı kadar anonim ve gayri kişisel değildir. İnsanlar, kentlerde, onlarla hiç konuşmasalar da, sanki tanıdıkları insanlarla birlikteymiş gibi bir duygu yaşarlar.

Kudüs şehrini ziyaret eden turistlerde veya hacılarda şehrin mistik atmosferinden etkilenme sonucu tetiklenen dinsel temalı saplantılı düşünceler, çeşitli çarpık fikirler, sanrılar gibi psikozların yarattığı sendromdur.

Bu sendrom, tek bir din ya da mezhebe özgü olmayıp aynı zamanda bir çok farklı geçmişe sahip Yahudileri, Hristiyanları ve Müslümanları da

etkileyebilmektedir.

Kişinin yaptığı işlerle karşışındaki insanlara üstünlük taslamasıdır. Bu kavram kibir ile aynı anlamda kullanılabilir. Çoğu zaman kisinin üstünlük kompleksi kendisini aşırı şekilde övmesi, kendini diger insanlardan üstün görmesine yol açar. Eğer kişide üstünlük kompleksi veya aşağılık kompleksi gibi psikolojok durumlar yoksa üstünlük taslama ihtimali

azalır. Ancak bu her böbürlenen kişinin psikolojik rahatsızlığı olduğunu göstermez. Kişinin psikolojik rahatsızlığın olup olmadığını belirlemek içinse onun geçmişine inmek gerekebilir.

Bir tür sahte hastalık (yapay bozukluk) olup kişinin hasta olmasa dahi sanki fizksel ya da sinirsel bir bozukluğu varmış gibi yaptığı ruhsal bir hastalıktır. Ganser sendromuna sahip kişiler, sizofreni gibi sinirsel bir hastalığın davranışlarını taklit ederler. Ganser sendromu, bazen 'hapishane ruh hastalığı' adıyla anılır, çünkü ilk gözlemin yapıldığı kişiler

mahkümlardir. Sahte hastalığı olan kişilerin böyle davranmasınn nedeni, örneğin; maddi bir kazanç elde edememesi gibi belirgin bir hedefe ulaşamama sonucu hasta ya da yaralı görülmeye olan içsel ihtiyaçtır. Sevgi ve anlayışla gerçekten hasta insanlara gösterilen özel ilgiyi kazanmak uğruna acı verici ya da riskli test veya ameliyat yapılması konusu da istekli olabilirler.

Düzmece hastalıklar sinirsel hastalık olarak kabul edilir, çünkü ciddi duygusal zorluklarla bağlantılıdır.

Uyanık durumda kişinin kafasında yaşattığı, içerisinde çeşitli düşüncelerin, isteklerin, hayallerin ve çevresel gerçek olayların birbirine karıştığı canlı hayallerdir. Düşteki gibi simgesel olarak dışa vurulmayan hayaller, tamamen gerçeklik içinde, tüm çıplaklığıyla görülür. Örneğin bir kişi düşmanını nasıl öldürdüğünü ya da bir konuşma

sırasında dinleyicilerin onu ayakta alkışladığını hayallerinde yaşatabilir. Gelecekte olayları önceleyen istekleri özel bir güçle donatabildiğinden, yaşamın şekillendirmesine olumlu katkıda bulunur. Kişinin istekleri bu hayallerde bütün çıplaklığıyla kendini belli eder, düşlerdeki gibi simgesel değil, gerçeklik çerçevesinde görülür. Sigmund Freud'un ''Düşlerin

Yorumu'' adlı eserinde bu konu üzerinde de hayli durulmuştur.

Temel niteliği sosyal rahatsızlık, eleştiri ve reddedilmeye karşı aşırı hassasiyet, çekingenlik, ürkeklik ve utangaçlıktır. Eleştiriyle çabuk incinirler. Onaylanmama önemli ölçüde ruhsal travma etkisi yapar. Sevildiklerinden emin olmak isterler. Alay konusu olacağı korkusuyla yaşarlar. Başkalarıyla, toplumla ilişkileri kısıtlı, iletişimleri sağlıksız ve

devamsızdır.

Öğrenmenin zamana yayıldığında daha iyi olması olgusudur. Sıkıştırılmış sunun yerine aralıklı sunumun tercih edilmesidir. Pratik olarak bu etki ''tıkanma'' denebilecek (yoğun ve son dakika) sınav gecesi çalışmasının uzun bir zaman çerçevesinde aralıklı çalışmak kadar kadar etkili olmayacağını öne sürer, öğreneni zorlar, ancak uzun süreçte daha iyi öğrenme

sağlar. Bu etki ilk olarak Hermann Ebbinghaus tarafından tanımlanmıştır. 1885'te ayrıntılı olarak Bellek: Deneysel Psikolojiye Bir Katkı kitabında incelenmiştir. Bu tespit bellek ile ilgili hatırlama , tanıma ve frekans tahmini gibi bir çok çalışmada konu edilmiştir. Araştırmacılar ara verme etkisine çok sayıda açıklama getirmiş ve hatırlamaya yardımcı olduğunu ifade

etmişlerdir.

Psikolojinin çevre ve insan davranışları arasındaki ilişkilerini inceleyen alt alanıdır. Hem çevre koşullarının insan davranışlarına etkisini hem de insanlarının çesitli eylemlerinin sosyal ve fiziksel çevreye etkisini inceler. Söz konusu olan çevre bir mahalle, ev, ofis, fabrika, okul, çocuk parkı ya da bir sokak olabilir. Psikolojinin diğer alt dalları (sosyal psikoloji,

bilişsel psikoloji, okul psikolojisi gibi) ve psikoloji dışıdaki uazmanlık alanları (mimarlık, mühendisĺik, çevre bilimi, eğitim bilimleri, ergonimi, soyoloji, antropoloji gibi) çevresel psikolojinin gelişimine katkıda bulunurlar.

Bir insanın kendisini karşısındaki insanın yerine koyarak onun duygularını ve düşüncelerini doğru olarak anlamasıdır. Empati sayesinde insan ilişkileri gelişir. İnsanlar arasında kavgalar azalır ve zamanla yok olur. Aile içi empati ise aile bireylerin karşısındaki insanı kendi yerine koymasıdır. Bu sayede bireyler karşısındakinin ne tepki vereceğini bilir ve ona göre

davranır. Empatinin tam olarak gerçekleşmenin üç kuralı vardır.
Bir insanın kendisini karşısındaki kişinin yerine koyarak, olaylara onun bakış açısıyla bakmak. Karşıdakinin duygu ve düşüncelerini doğru olarak anlamak ve hissetmek. O kişiyi anladığını ona ifade etmek.

Kişinin yaptığı işlerle karşısındaki insanlara üstünlük taslamasıdır. Bu kavram kibir ile aynı anlamda kullanılabilir. Çoğu zaman kişinin üstünlük kompleksi kendisini aşırı şekilde övmesi, kendini diğer insanlardan üstün görmesine yol açar. Eğer kişide üstünlük kompleksi veya aşağılık kompleksi gibi psikolojik durumlar yoksa üstünlük taslama ihtimali

azalır. Ancak bu her böbürlenen kişinin psikolojik rahatsızlığı olduğunu göstermez. Kişinin psikolojik rahatsızlığı olup olmadığını belirlemek içinse onun geçmişine inmek gerekebilir.

Yaşlanma ya da yaşlanmanın kalıcılığına karşı olan anormal korkudur. Genellikle belirli fobiler altında sınıflandırılan, tek bir spesifik panik tetiklemesinden korkulan bir klinik fobidir. Gerascofobi, yalnız kalan, kimsesiz ve kendine bakamayacak kişilerin endişelerine dayanabilir. Fobiye sahip kişiler genç ve sağlıklı olabilir. Semptomlar, geleceğe dair korkuyu ve

günlük işlevleri yerine getirmek için başkalarına güvenme ihtiyacı duygusunu içerir.