Figen Atabey sözleri

Rıfkı Salim Burçak'ın değerlendirmesi;
"Türkiye'yi tarafsızlık politikasından ittifaklar politikasına götüren sebep, öncelikle İtalyan ve daha sonra Mihver devletlerinden gelen tehlikeden kaynaklanmıştır. Türkiye, İngiltere ile Ortak Deklarasyonu bu tür tehlikelere karşı kendisini korumak endişesiyle yaptığı halde, İttifak Antlaşması imzalandığı sıralarda buna

bir de çok eski, birkaç asırlık Rus korkusu eklenmiştir. Türk ordusu 20. yüzyılın teknik araçlarıyla donatılmaktan yoksun bulunmuştur. Polonya hareketi, yeni bir harbin ne çeşit vasıtalara ihtiyaç hissettirdiğini göstermiştir. Türk ordusu ise hiçbir şekilde modern sayılamazdı ve Birinci Cihan harbinden çıktığı şekilde muhafaza edilmişti. Halbuki bir devletin

tarafsız kalması, devletleri bu tarafsızlığa riayet ettirecek derecede kuvvetli olmak şartına bağlı tutulmuştur. Bahse konu sebeplere dayanarak, Türkiye, İkinci Dünya Savaşı'nda tarafsız kalamamış ve Ankara İttifakını imzalamak zorunda kalmıştır."

Türk Hükümeti, Ankara Antlaşmasının ekli 2 numaralı protokolünü yani "Sovyet Çekincesi"ni ileri sürerek, 12 Haziran 1940 günü "savaş dışı" müttefik durumunu açıklamıştır.
*Buna ilave olarak Türk Dışişleri Bakanı Saracoğlu; "Ankara İttifakı dolayısıyla İngiltere ve Fransa'nın kendilerine gönderilmesi gereken modern harp malzemelerinin teslim

alınmadığını, Türk ordusunun elindeki silah ve gereçleriyle böyle bir savaşa katılmasında fayda görülmediğini," de belirtmiştir.

Türkiye, İngiltere ve Fransa ile bir askeri ittifak kurmasına rağmen; savaşa girmeyi, antlaşmaya eklettiği açık ve gizli maddelerle koşullara bağlatmış, bir dizi ekonomik ve askeri yardım yükümlülükler yerine getirilmeden, savaşa girmeyeceğine dair birçok hususu İttifak Antlaşması metni içine ekletmiş ve imzacı iki devlete de imzalatmıştır.
Bu sayede Türkiye

resmen taraf olmasına rağmen, müttefikleri yükümlülüklerini yerine getirmediği müddetçe "savaş dışı" tutumunu sürdürebilmiştir.

İtalyan tehlikesinin henüz ortadan kalkmadığını düşünen Atatürk, bu konu ile ilgili olarak İngiltere'nin Ankara Büyükelçisi Sir Percy Lorainne'e 1936 yılında şu sözleri söylemiştir;
"(...)Sayın büyükelçi, tehlike vardır, büyümektedir. Avrupa semaları üzerinde kara bulutlar her gün daha ziyade yoğunlaşmaktadır. Benim değerlendirmelerime göre dört beş seneye

varmayacak, İtalya ile Almanya birleşip, başınıza İkinci Dünya Harbi felaketini çıkaracaklar."